- İzmir'de 14 bin sene öncesine ait insan izlerinin bulunduğu mağaranın sırrı çözülüyor haberi

Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü izniyle Bergama Müzesi başkanlığında Türkiye'nin değişik üniversitelerinden bilim insanları ile yabancı arkeologların Dikili ilçesindeki Ballı Kaya mevkisinde keşfettiği mağara 14 bin sene önceye kapı araladı.

Kurtarma kazılarının 2021 yılı sonbahar aylarında yapıldığı "anıtsal mağarada" bulunan Geç Yontma Taş Devri'ne (Epipaleolitik) ait insan kemikleri ve aletler koruma altına alındı.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) göre yapılan Karbon 14 ile yaş tayini analizinde, buluntuların yaklaşık 14 bin yıl öncesine ait olduğu tespit edildi.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Bergama Müze Müdürlüğü, Ankara, Celal Bayar ve Sinop üniversitelerinden akademisyenler ve Alman Kazıbilim Enstitüsü uzmanları "Batı Anadolu'daki en eski insan izleri" olarak değerlendirilen buluntulara ilişkin ilk çalışmalarını yaptı.

Anıtsal özelliğe sahip mağaranın insanlığın avcılık toplayıcılık döneminden itibaren mevsimsel olarak başvuru formu gördüğü, bu kullanımın da Roma Dönemi'ne dek sürekli sürdüğü belirlendi.

Bulunan aletlerden mağaranın Epipaleolitik dönemde "imal alanı" olarak kullanılmış olabileceği, sonradan da Kibele adanmış bir kült merkezi olarak ziyaret edildiği tahmin ediliyor.

Batı Anadolu için tarihsel buluş

Bergama Müzesi Müdürü Nilgün Ustura, kolektif bir çalışmayla Batı Anadolu'daki birincil insan izlerinin bulunduğu bir mağaraya ulaşmanın mutluluğunu yaşadıklarını, bu keşfin bütün arkeoloji dünyasını heyecanlandırdığını söyledi.

Ustura, 2020 yılında Ballı Kaya bölgesinde firari kazı yapıldığını saptama ettiklerini ve alanda temizleme çalışması başlattıklarını kaydederek, "Arkeolojik veriler bize buranın çok daha erken tarihte kullanıldığını gösterdi. Bu koşul bizi fazla heyecanlandırdı. Bölgede kurtarma kazısı yaptık. Türk ve tanıdık olmayan bilim insanlarının katıldığı kolektif bir çalışmaydı. Buluntular üzerinde TÜBİTAK'ta yapılan Karbon 14 analizi, bize mağaranın 14 bin sene önce halk göre kullanıldığını gösterdi." dedi.

Anadolu'nun bambaşka noktalarında Neolitik Dönem'e ait buluntu yerlerine rastlandığını hatırlatan Ustura, "Batı Anadolu'da başta 14 bin sene önce yani Geç Yontma Taş Devri'ne ait fazla manâlı bir başvuru alanı bizi karşıladı." diye konuştu.

Kutsal bir geçici dilekçe alanı

Ustura, anıtsal özelliğe sahip mağaranın dilekçe şekline ilişkin şu bilgileri verdi:

"Kutsal bir mağara olarak kullanılmış. Geç Yontma Taş Dönemi'nde geçici süreli kullanımın çok daha yoğun olduğunu saptama ettik. Kavramak taşlarının, yongalama aletlerinin üretimi de kısmen üretilmiş. Avcılık toplayıcılık döneminde av mevsimlerinde kullanıldığını gösteriyor. Dolayısıyla geçici süreli, mevsimsel dilekçe alanı diyoruz. Ama kesintisiz tatbik konusunda hemfikiriz. Mağara kullanımının 14 bin yıl öncesiyle sınırlı kalmadığını, Roma Dönemi'ne kadar bölgenin terk edilmediğini tespit ettik. Fonksiyon değişikliği olmuş ve mağara bir dönem Kibele tanrısal alanı olarak kullanım görmüş."

Çok sayıda bilmek taşının koruma altına alındığını aktaran Ustura, 14 bin sene önce ırk için bölgenin güzergah alanı ve çekim merkezi olduğunu belirtti.

Ustura, anıtsal mağaranın ırk için bir iletişim kurma alanı olabileceğine de dikkati çekerek, "Kısa süreli bir gezi alanı diyebiliriz. Konumu, coğrafyası o dönem yaşayanlar için fazla hoş, albenili bir alan olduğunu kanıtlıyor." dedi.

Nilgün Ustura, mağaraya ulaşımın coğrafi koşullar sebebiyle fazla zorlama olduğunu, kış aylarında imkansız ayla geldiğini söyleyerek, alandaki çalışmaları sürdüreceklerini, buluntularda yapılan incelemelerin de yeni tarihsel keşifleri gündeme getirebileceğini sözlerine ekledi.

AA